Bel Fıtığı Nedir?

Bel fıtığı, bel bölgesinde bulunan omurların arasındaki diskin yırtılarak, sinirleri sıkıştırması olarak ifade edilebilir. Bu durum genellikle şiddetli bel ağrısı ve bacağa yayılan ağrının ortaya çıkmasına neden olur. Fıtıklaşma omurganın herhangi bir düzeyinde meydana gelebilir.

Diskin fıtıklaşmasının altında yatan temel patoloji arka kısmında yer alan halka şeklindeki bağ yapısının yırtılması ve içerisindeki yapının bu açıklıktan kanal içine doğru hareket etmesidir. Bu yaşlanma ile birlikte meydana gelen bir durumdur. Bazı ani hareketler ve zorlamalar da bel fıtığına yol açabilir. Özellikle ağır kaldırmak bel omurları üzerinde büyük bir baskı meydana getirebilir ve bu durum sonucunda fıtıklaşma oluşabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Bel fıtığı belirtileri arasında başlıca bel, bacak ağrısı, ayaklarda uyuşma, yürümede zorluk şikâyetleri yer alır ve hastalar genellikle bu belirtiler ile uzmana başvurur. Hastalığın oluş mekanizmasına göre belirtiler değişiklik gösterebilir. Sıklıkla, önce belde zorlayıcı bir hareket sonucu omurganın arkasında ve kıkırdak yapının önünde duran bağ dokusu yırtılır. İlk aşamada hasta sadece bel ağrısı hisseder. Bir süre sonra yırtılan bağın olduğu yerden kıkırdak doku, sinirlerin olduğu kanala taşar ve sinirleri sıkıştırması sonucu ağrının bacaklara yayılması meydana gelebilir.

Hastalarımızın merak ettikleri ”Bel fıtığı belde niye ağrı yapmaz?” sorusunun nedeni budur. Sıkışan sinir uç noktasında, yani gittiği yerde ağrıyı hissettirir. Aynı şekilde bacak ve ayakta uyuşma ve yanma şikâyetlerine neden olur. Daha ileri aşamalarda ayaklarda güçsüzlük oluşabilir. Hasta, daha ileri durumlarda kauda equina sendromu adı verilen bir problemin gelişmesini takiben idrar ve dışkı tutamama, cinsel fonksiyonların yitirilmesi ile de karşılaşabilir.

Kauda equina latince at kuyruğu anlamına gelir ve omuriliğin kalça hizasından itibaren aşağıya inen kısmını ifade eder. Nadir de olsa fıtıklaşan diskin spinal kanalın tamamını kapsayacak şekilde baskı yapması halinde cauda equinayı oluşturan sinir lifleri de etkilenebilir. Bu durumda acil cerrahi müdahale ile ileri zamanlarda oluşabilecek felç ya da güçsüzlük gibi durumların önüne geçmek gerekli olabilir.

Bütün bu sayılanlar yavaş yavaş oluşabileceği gibi birkaç saat içinde son aşamaya kadar gelebilir.

Diskin rüptüre (yırtılması) olması sonucunda ciddi bel ağrısı da meydana gelebilir. Bu bel ağrısına neden olabilecek diğer durumlar arasında bu bölgedeki kas, tendon ve ligament gibi bağ doku elemanlarının zorlanması yer alır. Adele problemleri ile bel fıtığında oluşan ağrının ayrımında ağrının bacağa yayılımı ya da güç kaybı gibi diğer sinir kaynaklı belirtiler göz önüne alınır.

Omurgada fıtık gelişimi sonrasında ortaya çıkabilecek belirtiler şu şekilde özetlenebilir:

• Genellikle vücudun bir bölgesinde hissedilen ağrı ve uyuşukluk hissi
• Bacaklara yayılan ağrı
• Ağrının geceleri kötüleşmesi
• Ağrının hareketler ile kötüleşmesi
• Kısa mesafeli yürüyüşlerde bile ağrı ortaya çıkması
• Başka bir sebeple açıklanamayan kas güçsüzlüğü
• Etkilenen bölge üzerinde kaşınma, karıncalanma ve yanma gibi duyu problemlerinin oluşması

Bu belirtiler hastaların çeşitli özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir. Bu belirtilere sahip olmanız halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden yardım almanız önerilir.

Bel Fıtığı Risk Faktörleri Nelerdir?

Bel fıtığı, çalışma hayatında işgücü kaybına neden olan hastalıklar arasında başta gelen sağlık problemlerindendir. Bu hastalığı yaşayan kişilerin iş gücü kaybı bazen 6 aya kadar uzayabilir. Bel fıtığına yakalanma oranı bazı meslek gruplarında daha fazla görülür. Özellikle ağır yük taşıma (bedene yük bindiren), uzun süre otomobil kullanma ve masa başında sürekli oturma gerektiren mesleklerde bel fıtığı oranı oldukça yüksektir.

Toplumun %85’i hayatının belli bir döneminde bel ağrısı yaşayabilir. Bu kişilerde görülen bel ağrısı, altta yatan patolojinin hafif düzeyde olması halinde tedavi alsa da almasa da 6 haftalık bir süre içerisinde kendiliğinden gerileme gösterebilir.

Erkek-kadın arasında hastalığa yakalanma oranı incelendiğinde erkeklerin bel fıtığına yakalanma riskinin kadınlara göre iki kat yüksek olduğu görülebilir. Fakat hamilelikte, özellikle aşırı kilo alınması sonucu bel omurlarındaki basınç artarak, bel fıtığına yakalanma riski yükselir.

Bu da göstermektedir ki şişmanlık (obezite) bel fıtığına yakalanmada önemli bir faktördür. Şişmanlarda hastalık daha yüksek oranda tespit edilir ve tedavisi de daha zor olarak gerçekleştirilir. Aynı zamanda sigara içilmesinin de bel fıtığına olumsuz bir etkisi olduğu kabul edilir.

Bazı hastalarda bel fıtığı probleminin diğer aile bireylerini de etkilediği tespit edilebilir. Bu durumun nedeninin omurganın o bölgesinde fıtıklaşmaya yatkınlığı arttırıcı etki gösteren genlerin olabileceğini düşündürür.